Marja's laatste wil

Nooit af, deze site

Deze website zal nooit echt af zijn. Er valt altijd wel wat te sleutelen. Sommige onderdelen ontbreken zelfs nog. En wat betreft het fotoalbum: in oude mails en op allerlei harde schijven, floppy's en usb-sticks vind ik soms weer 'nieuwe' afbeeldingen, mails, brieven, etc.

De afdeling laatste wil is een flinke klus. Marja's laatste wil zal waarschijnlijk nooit volledig worden uitgevoerd.

Dat Marja's laatste wil gerespecteerd had moeten worden, daarmee zal elk (fatsoenlijk) mens het eens zijn. 'n Zekere S. te B. dacht er anders over en eigende zich Marja's spaargeld (twaalfduizend euro) toe. Posthume minachting voor Marja, vette pech voor Harrie. Maar iedereen zal het weten, dat in ieder geval. Van Best tot Boxtel, van Chili tot Schijndel.

Ik hoop dat Marja meeleest. (Schreef de verstokte in-niets-gelover.)

Tijdens haar laatste halfjaar heeft Marja 'n paar keer gezegd: "Ik ben niet bang om dood te gaan. Ik vind het wél jammer." Ze zei dat steeds heel rustig, stoícijns. Hierin was Marja onvoorstelbaar dapper.

Even rustig bepaalde ze haar laatste wil. Dat gebeurde in fasen, want vanaf begin juni 2008 had Marja de energie niet meer om lang te praten of te schrijven. De laatste week van juni en de eerste twee weken van juli kon ze zelfs helemaal niets.

Marja's wensen betroffen:

Thuis doodgaan, niet in een ziekenhuis

In haar eigen huis te mogen sterven, dat was het allereerste wat Marja vroeg - al in het Elisabeth-ziekenhuis, kort na 10 juni 2008.

Sjan van der Pasch-Sanders (Marja's moeder) en ik hebben Marja toen meteen beloofd (en op 19 juni opnieuw) dat we ervoor zouden zorgen dat dat kon. Dat had gekund, wanneer Sjan en ik zich beiden aan hun belofte hadden gehouden. Begin september, Marja was toen in Boxtel, werd die belofte gebroken. Marja werd in Boxtel gehouden. De kans dat Marja nog terug zou keren naar haar eigen Antoniusstraat 11, was toen verkeken. Voor de Geldwolvin van de Geelders was elke dag 300,- pgb-geld opstrijken blijkbaar belangrijker dan zowel haar eigen belofte als de wens van haar dochter.

Trouwen

Gestolen gesprekken

Wanneer onze gesprekken over trouwen en zaken regelen precies plaatsvonden en - da's belangrijker - wat er precies is gezegd, is een beetje vaag. Ik had er aantekeningen van gemaakt, maar deze zijn half juli 2008 door Sjan Sanders uit mijn schrift gescheurd. Ze heeft de diefstal schriftelijk bevestigd, maar de aantekeningen nooit teruggegeven. Deze bladzijden moesten vermoedelijk verdwijnen omdat erin staat dat trouwen ook nodig was om Marja mij haar spaargeld te laten erven.

Dinsdag 10 juni, na de onderzoeken en de onheilstijding van een neuroloog, 's avonds om een uur of 10, moest Marja in het Elisabeth blijven. Het weekend daarop mocht ze thuis doorbrengen. Toen, en de week daarna, kwam ter sprake wat er geregeld moest worden en wat we nog zouden kunnen doen. Want, zei Marja: "Dit wordt mijn laatste zomer, Har."

Marja stelde voor te gaan trouwen. De negen jaren daarvoor had ik altijd 'de boot' afgehouden - nu was mijn antwoord dan eindelijk: "Ja, dat doen we, Mar!"

Voor de pagina over ons trouwen had ik in het voorjaar van 2009 al een opzet gemaakt. Uiteindelijk heeft het nogal lang geduurd, maar eind augustus had ik dan eindelijk de eerste versie online van de pagina Marja en Harrie trouwen.

Marja's spullen

Op 27 juli 2008 maakte Marja een soort codicil. Marja liep 't huis door en schreef op wie haar spullen zouden krijgen. Haar behoorlijk gedetailleerde lijst met instructies heb ik in het voorjaar zo goed mogelijk uitgevoerd. De meeste spullen zijn goed terechtgekomen bij familieleden, vrienden en het MST. Het MST heeft een kast vol stoffen gekregen, en Kees van de Wiel heeft nu een gave printer.

Helemaal gelukt is het overigens niet. Zo bleven Marja's Gazelle, haar Elna-naaimachine, naaimandjes, damestas, parelkettingen en een paar dozen met spullen en boeken in de Academielaan. Degenen voor wie Marja ze bestemd had, weigerden sinds mijn brief van 3 juni 2009 elke vorm van contact. In de spullen die Marja voor hen bestemd had, was ineens geen enkele interesse meer.

Ach ja, natuurlijk, stom van mij. Waarom zouden ze zich druk maken over een fiets en een naaimachine, en over de laatste wil van je dochter, of je zus, als er 12.000 euro voor 't grijpen ligt?

Marja's dagboeken

Marja's dagboeken: bijna 500 pagina's op Marja's computer, tientallen schriften en notitieboekjes, Marja's voicerecorder, haar life charts en agenda's. Ze beslaan de jaren 1989-2008. In eerste instantie ben ik er vaak ingedoken om gebeurtenissen en foto's te kunnen dateren.

Daarna ben ik de dagboeken wat rustiger gaan lezen. Het meeste wist ik wel. Ik wist dat Marja zich in depressieve periodes slecht voelde, vaak afschuwelijk slecht. Maar als men daarover de dagelijkse dagboekschrijfels leest, dringt het extra pijnlijk door. Onthutsend vond ik wel dat Marja zich vaak veel 'groter' hield dan ze was. Er zijn nogal wat periodes geweest dat de buitenwereld (ook ik, verdomme!) dacht dat het wel redelijk ging met Marja, terwijl dat dan flink tegenviel, zo blijkt.

In 2011 ben ik benaderd door een belangenvereniging voor mensen met een bipolaire stoornis en door een uitgeverij met het verzoek Marja's dagboeken te mogen uitgeven. Na lang twijfelen heb ik besloten ze niet uit handen te geven. In de loop van 2014 en 2015 zet ik een selectie uit Marja's dagboeken online.

De uitvaart

Marja wilde een kerkdienst in de Heikese kerk, haar lievelingskerk. Gelukkig kon dat: ze woonde in de juiste parochie. Na de crematie moesten er lekkere broodjes zijn, vond ze. Ze zocht de muziek uit die in het crematorium te horen moest zijn. Zie daarvoor de pagina over de muziek tijdens de afscheidsdienst.

Marja's spaargeld

Marja had zo'n € 12.000,- spaargeld. (Marja's spaargeld stond sinds 1997 'geparkeerd' op een ING-rekening ten name van A.J.C. van der Pasch-Sanders.) Ook daarover sprak ze in juni. En ook daarover staat wat in de bovengenoemde gestolen aantekeningen. Marja had overigens al op zondag 20 januari 2008, drie dagen voor de borstoperatie, schriftelijk vastgelegd dat haar spaargeld voor Harrie was.

De "correspondentie" over Marja's nalatenschap

Correspondentie is een raar woord, in dit geval. Er was namelijk geen sprake van een briefwisseling. Mijn brieven gingen naar Sanders, maar er kwam nooit antwoord. Mijn brief van 16 december 2008 kreeg ik zelfs per kerende post ongeopend retour. Van de brieven die niet opengemaakt of beantwoord zijn, maak ik dan maar open brieven.